Hvussu atkvøtt verður

Í seinasta lagi 5 dagar fyri valið fáa øll við atkvøðurætti eitt valkort við postinum. Har stendur, hvar tú skalt atkvøða, t.d. í einum skúla ella einum ráðhúsi.

Større

Á valstaðnum

Tá tú ert á valstaðnum:

  1. letur tú títt valkortið til valeftirlitsfólkið. Um tú hevur gloymt ella mist valkortið, gevur valeftirlitsfólkið tær eitt nýtt, eftir at tú hevur víst samleikaprógv, t.d. heilsukort, koyrikort ella pass
  2. upplýsir tú tín føðingardag
  3. verður tú skrásettur á vallistanum
  4. fært tú útflýggjaðan ein atkvøðuseðil
  5. fert tú inn í atkvøðuboksina og setur tín kross á seðilin
  6. leggur tú tín samanlagda atkvøðuseðil í atkvøðukassan

Hjálp til at atkvøða

Á øllum valstøðum kanst tú fáa hjálp til eitt nú at skilja innihaldið á atkvøðuseðlinum. Undir ávísum umstøðum kanst tú eisini fáa hjálp at seta tín kross á atkvøðuseðilin.

Tú kanst sjálv/ur velja ein persón, ið kann hjálpa. Tann persónurin skal veita hjálpina saman við einum myndugleikapersóni (valeftirlitsfólki ella tilnevndum veljara).

Setir tú krossin skeivt í atkvøðukassanum, kanst tú fáa ein nýggjan atkvøðuseðil. Um tú longu hevur lagt atkvøðuseðilin í atkvøðukassan, kanst tú ikki fáa hann býttan um.

Upplatingartíðir á valstøðum

Verður valið ein yrkisdag, eru valstøðini í Danmark opin frá kl. 8 um morgunin til kl. 20 á kvøldi. Á ávísum smáum oyggjum kunnu kommunustýrini gera av, at valstøðini ikki lata upp fyrr enn klokkan 9 á morgni. Í Føroyum eru valstøðini opin frá klokkan 9 um morgunin til klokkan 20 á kvøldi.

Verður valið eitt vikuskifti ella á einum halgidegi, eru valstøðini opin frá kl. 9 um morgunin til kl. 20 á kvøldi.

Loynilig atkvøða

Øll valstøð hava avbyrgd rúm, har tú atkvøðir, so at onnur ikki síggja, hvat tú atkvøðir.

Tú hevur ikki loyvi at vísa nøkrum atkvøðuseðilin, og tú leggur hann sjálvur/sjálv í ein forseglaðan atkvøðukassa. Eingin annar hevur loyvi at taka í tín atkvøðuseðil, áðrenn hann verður lagdur í kassan.

Valstýrarar og tilnevnd hjálparfólk

Kommunustýrini hava ábyrgd av at halda val í teimum einstøku valdømunum. Tey velja nakrar borgarar í kommununi – valstýrarar og tilnevnd hjálparfólk – sum hjálpa til við teimum mongu praktisku uppgávunum. Politisku flokkarnir koma ofta við sjálvboðnum.

Valstýrararnir og hjálparfólkini hava nógvar uppgávur, harímillum:

  • at lata valstaðið upp og aftur
  • at deila atkvøðuseðlar út og skráseta veljararnar á vallistanum
  • at hyggja, um atkvøðuseðlarnir verða lagdir rætt í atkvøðukassarnar
  • at veita veljarum hjálp við at atkvøða
  • at telja atkvøðurnar upp

Atkvøðuseðilin

Tá val er til Fólkatingið, kommunur, økir (regiónir) og Evropatingið, skalt tú seta kross við:

  • ein flokk/ein lista ella
  • eitt valevni (persónlig atkvøða)

Tú kanst bert seta ein kross. Annars er atkvøðuseðilin ógildigur.

Til fólkaatkvøður kanst tú seta kross við ja ella nei.

Blankar atkvøður

Tú kanst lata vera við at seta ein kross. So atkvøðir tú blankt. Ein blonk atkvøða er ógildig og telur ikki við í valúrslitinum.

Men ein blonk atkvøða telur í útrokningini av samlaðu valluttøkuni. Við eini blankari atkvøðu gevur tú tekin um, at tú ert áhugaður í fólkaræðinum, men veitst ikki, hvar tú skalt seta tín kross. Ella at tú ikki hevur somu áskoðanir sum uppstillaðu flokkarnir og valevnini.

Ógildigir atkvøðuseðlar

Ein atkvøðuseðil er ógildigur, um:

  • hann er blankur, t.v.s. uttan kross
  • tað ikki sæst týðiliga, hvønn flokk ella hvønn persón krossurin stendur við síðuna av
  • hann hevur fingið okkurt sermerki, t.v.s. eitt symbol er teknað, skrivað ella sett á atkvøðuseðilin ístaðin fyri ella aftrat krossinum

Um tú ikki ert førur/før fyri at møta upp og atkvøða á valdegnum, kanst tú atkvøða frammanundan. Tað er ikki neyðugt at greiða frá hví.

Allir veljarar kunnu brævatkvøða í øllum landsins kommunum, t.d. á borgaratænastum og bókasavnum.

Harafturat kanst tú brævtkvøða:

  • á sjúkrahúsum, um tú ert innlagdur/innløgd
  • á røktarheimum og í vardum bústøðum, eldrabústøðum og tílíkum, um tú býrt ella heldur til á einum av hesum støðunum
  • í fongslum og varðhaldsstøðum, um tú ert har
  • á fjarskotnum oyggjum, har einki valstað er
  • í tínum egna heimi, um tú, orsakað av sjúku ella skerdum førleika, ikki er førur fyri at møta upp á valstaðnum

Frest til brævatkvøðu

Hvussu leingi áðrenn valdagin tú kanst brævatkvøða í Danmark, veldst um, hvat fyri slag av vali talan er um.

  • Fólkatingsval:
    Frá 3 vikum fyri valdagin (men ikki fyrr enn valið er útskrivað) til og við triðsíðsta arbeiðsdag (íroknað leygardag) fyri valið.
  • Fólkaatkvøður til val evropaparlamentsval:
    Frá 6 vikum fyri valdagin á teimum støðum í kommununum, har allir veljarar kunnu brævatkvøða, til og við triðsíðsta arbeiðsdag (íroknað leygardag) fyri valið. Aðrastaðni, t.d. á sjúkrahúsum, kanst tú brævatkvøða frá 3 vikum fyri valdagin.
  • Kommunu- og økisval:  
    Frá týsdegnum 6 vikur fyri valdagin á teimum støðum í kommununum, har allir veljarar kunnu brævatkvøða, til og við fríggjadagin fyri valdagin. Aðrastaðni, t.d. á sjúkrahúsum, kanst tú brævatkvøða frá 3 vikum fyri valdagin.

Samleikaprógv

Skalt tú brævatkvøða, mást tú hava samleikaprógv við, t.d. koyrikort, heilsukort ella pass.

Tær nýtist ikki at hava valkortið við, sum tú fært við posti.

Á valstaðnum

  1. Tú vísir samleikaprógv og fært ein atkvøðuseðil, ein brævbjálva, eitt fylgibræv og ein brævbjálva
  2. Tú fyllir atkvøðuseðilin út, uttan at onnur eru til staðar
  3. Tú leggur atkvøðuseðilin í brævbjálvan
  4. Tú fyllir fylgibrævið út við navni, bústaði, føðingardegi, dagfesting og undirskrift, meðan atkvøðumóttakarin hyggur at 
  5. Atkvøðumóttakarin váttar fylgibrævið, t.v.s. skrivar undir uppá, at alt er gjørt rætt
  6. Tú leggur brævbjálvan við atkvøðuseðlinum og fylgibrævið í ein størri brævbjálva, meðan atkvøðumóttakarin hyggur at
  7. Tú fyllir út brævbjálvan við navni, føðingardegi og bústaði
  8. Brævatkvøðustaðið sendir brævatkvøðuna til bústaðarkommununa hjá veljaranum

Angrar tú brævatkvøðuna, kanst tú atkvøða umaftur. Seinasta brævatkvøðan telur við

Tú kanst ikki atkvøða á valdegnum, um tú hevur brævatkvøtt.

Hjálp til at brævatkvøða

Á brævatkvøðustøðunum kann ein atkvøðumóttakari svara øllum spurningum. Atkvøðumóttakarin fer eisini stutt ígjøgnum mannagongdina, áðrenn tú atkvøðir. Atkvøðumóttakarin er ofta eitt starvsfólk í kommununi ella stovninum.

Um tær tørvar tað, kanst tú til dømis fáa eina frágreiðing um innihaldið á atkvøðuseðlinum. Tú kanst eisini fáa hjálp at fylla út atkvøðuseðilin. Tú kanst velja ein persón, sum skal veita tær hjálpina saman við atkvøðumóttakaranum.

Blankar atkvøður

Vilt tú atkvøða blankt, letur tú bara vera við at útfylla atkvøðuseðilin, áðrenn tú leggur hann í brævbjálvan.

Veljarar uttanlands

Veljarar, sum fyribils eru uttanlands, t.d. í feriu, undir lesnaði ella handilsørindum, kunnu brævatkvøða til fólkatingsval, kommunu- og økisval, evropaparlamentsval og fólkaatkvøður. Brævatkvøða fer fram á sendistovum og konsulatum frá 3 mánaðum fyri valdagin.